کتاب گزینه ب داستان افرادی را به اشتراک می‌گذارد که با رویدادهای آسیب‌زایی چون فوت عزیزان دست و پنجه نرم می‌کنند. خواندن این کتاب به شما کمک می‌کند تا با سختی‌ها روبرو شوید، مقاوم‌تر شده و بعد از اینکه زندگی به شما ضربه‌ای زد، دوباره شادی را پیدا کنید. نویسنده کتاب شریل سندبرگ، مدیر ارشد عملیات فیس‌بوک و مادر دو فرزند، در سن ۴۵ سالگی همسرش را بی‌جان روی زمین باشگاه ورزشی پیدا کرد. همسر او دیگر هرگز بیدار نشد. شریل پس از این اتفاق ویران شده بود.

دو هفته بعد، همانطور که برای فعالیتی که قرار بود پدر و فرزندی باشد آماده می‌شد، جلوی دوستش گریه کرد و گفت: «من همسرم را می‌خواهم!» دوستش پاسخ داد: «متاسفم شریل، اما گزینه الف در دسترس نیست. بهت قول می‌دهم به تو کمک کنم تا بهترین استفاده را از گزینه ب ببری.»

دیر یا زود، همه ما گزینه الف را در زندگی خود از دست می‌دهیم. این کتاب در مورد یادگیری و پیشرفت با گزینه ب است. این کتاب با همکاری سندبرگ و آدام گرانت، استاد برجسته وارتون، نویسنده پرفروش کتاب‌های «توانمندی‌های پنهان» و «دوباره فکر کن»، به شما کمک می‌کند تا با سختی‌های زندگی خود کنار بیایید و بعد از یک رویداد آسیب‌زا مانند مرگ عزیزی، خوشبختی را پیدا کنید. اگر فرصت مطالعه کل این کتاب را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم خلاصه راه مدیران را از این کتاب بخوانید.

کتاب گزینه ب درباره چیست؟

این کتاب در مورد زندگی و رشد بعد از مواجهه با تراژدی است. با روبرو شدن با سختی‌های نویسنده شروع می‌شود و ما را با ترومای اخیر شریل در تبدیل شدن به یک بیوه آشنا می‌کند. این کتاب هم داستان‌های تاثیرگذار و هم توصیه‌های کاربردی دارد. و شریل سندبرگ آن را با این جمله آغاز می‌کند: “زندگی هرگز کامل نیست، همه ما به نوعی با گزینه ب زندگی می‌کنیم.”

گزینه ب بینش‌های شخصی شریل را با تحقیقات چشمگیر آدام در مورد یافتن قدرت در مواجهه با سختی‌ها ترکیب می‌کند. این کتاب داستان طیف وسیعی از افرادی را که بر چالش‌های زندگی خود غلبه کرده‌اند، بررسی کرده و چگونگی صحبت کردن و کمک به دیگران در بحران را شناسایی می‌کند.

نگاه شرلی سندبرگ

شرلی سندبرگ مدیر ارشد عملیات فیس بوک و نویسنده پرفروش بین‌المللی کتاب “به پیش: زنان، کار و اراده رهبری” است. او پیش از فیس بوک، معاون رئیس فروش و عملیات آنلاین جهانی در گوگل بود. سندبرگ پیش از آن هم به عنوان رئیس دفتر وزارت خزانه‌داری ایالات متحده خدمت کرده و کار خود را به عنوان اقتصاددان در بانک جهانی آغاز نمود. شرلی مدرک لیسانس با درجه عالی از دانشگاه‌هاروارد و مدرک Mبالف با بالاترین درجه از دانشکده بازرگانی‌هاروارد را نیز دریافت کرده است.

نگاه آدام گرانت

آدام گرانت یک روانشناس و استاد برتر وارتون است. او نویسنده پرفروش نیویورک تایمز برای کتاب‌های “اصیل‌ها: چگونه غیرهمرنگان دنیا را متحول می‌کنند” و “ببخش و بگیر” است. آدام به مدت پنج سال متوالی استاد برتر وارتون بوده است و یک متخصص برجسته در مورد چگونگی یافتن انگیزه و معنا و زندگی خلاقانه‌تر و بخشنده‌تر به حساب می‌آید. او به عنوان یکی از ۲۵ متفکر تاثیرگذار در حوزه مدیریت شناخته شده و جوایز برجسته علمی را از انجمن روانشناسی آمریکا و بنیاد ملی علوم دریافت کرده است.

به رسم همیشه راه مدیران می‌خواهیم سه نکته اصلی که پس از مطالعه کتاب گزینه ب دریافت خواهید کرد را باهم مرور کنیم:

• تروما منجر به سه P می‌شود که باید با آنها مقابله کنید.
• امید واقع‌بینانه فرآیند بهبود را سرعت می‌بخشد، که می‌توانید با گذراندن زمان با دیگران به آن دست پیدا کنید.
• برای دوستان عزادار نقش یک «دکمه پنیک» را باشید و به آنها کمک کنید.

3 درس مهم از کتاب گزینه ب به انتخاب راه مدیران

درس ۱: بعد از یک رویداد آسیب‌زا با سه P روبرو خواهید شد

وقتی همسر شریل درگذشت، اولین گزارش پزشکی علت مرگ را جراحتی ناشی از افتادن روی زمین اعلام کرد. در نتیجه، شریل به دلیل عدم توجه بیشتر به همسرش، خود را سرزنش کرد.

برادرش، یک جراح مغز و اعصاب، به دلیل اینکه ارتفاع سقوط هرگز نمی‌توانست کشنده باشد، به این گزارش مشکوک بود. کالبدشکافی دوم آریتمی قلبی ناشی از یک بیماری تشخیص داده نشده را به عنوان علت واقعی نشان داد. اما شریل به جای پذیرفتن چیزی که خارج از کنترل او بود، احساس گناه می‌کرد که همسرش را برای تغییر رژیم غذایی‌اش تحت فشار قرار نداده است.

حتی پس از پایان دوره هفت روزه عزاداری یهودی، شریل در تمام مدت در محل کار خود در آستانه فروپاشی عصبی قرار داشت. وزنِ روی شانه‌های او خیلی سنگین به نظر می‌رسید، انگار دیگر هرگز نمی‌توانست آن را از روی دوش خود بردارد.

پژوهشگرِ پیشگام خوشبختی، مارتین سلیگمن، مدل سه P را شرح می‌دهد که شریل به وضوح از آن عبور کرده است:

• Personalization یا شخصی‌سازی: بر خلاف تمام شواهد، شریل همچنان خود را برای رویداد وحشتناکی که نمی‌توانست کاری در قبال آن انجام دهد سرزنش می‌کرد.
• Pervasiveness یا همه‌گیری: به طور طبیعی، غم و اندوه تمام جنبه‌های زندگی او، حتی کارش را تحت تأثیر قرار داد.
• Permanence یا دائمی بودن: شریل برای مدتی در این چرخه معیوب گیر کرد. دیدن نور انتهای تونل برای او غیرممکن به نظر می‌رسید.

این همان چیزی است که عبور از تروما را دشوار می‌کند و به طور قابل توجهی شبیه نگرش بدبینانه به جهان است. اما کتاب گزینه ب به ما می‌گوید که همه امیدها از بین نرفته است.

درس ۲: برای ایجاد امیدی واقع‌بینانه که به شما کمک می‌کند به جلو حرکت کنید، در جمع باشید

معمولاً تصور می‌کنیم افراد عزادار می‌خواهند تنها باشند، اما اغلب اوقات اینطور نیست. انزوا باعث ایجاد یأس بیشتری نسبت به تنهایی می‌شود، بنابراین در کنار دوستان بودن، گرچه خلاف انتظار به نظر می‌رسد، مفید است. شریل با دوستانش به صورت انفرادی زیاد صحبت می‌کرد اما گذراندن وقت در جمع افراد می‌تواند تاثیربه‌سزایی در ایجاد چیزی داشته باشد به نام امید واقع‌بینانه.

در سال ۱۹۷۲، هواپیمای تیم راگبی اروگوئه در رشته کوه‌های آند سقوط کرد. از ۳۳ نفر سرنشین، ۱۶ نفر به لطف بودن در گروه و تنها نبودن، جان سالم به در بردند. آن‌ها به مدت ۷۲ روز در کوه‌های سرد و یخبندان گرفتار شدند و با گرسنگی، سرمای شدید و بهمن دست و پنجه نرم کردند.

این افراد قطعاً درون خود و همچنین در گروه انعطاف‌پذیری داشتند. زمانی که رادیو خراب آن‌ها پیامی مبنی بر لغو جست‌وجو دریافت کرد، آن‌ها با به اشتراک گذاشتن رویاهای خود از کارهایی که هنگام بازگشت به آغوش گرم خانواده انجام می‌دادند، امید را زنده نگه داشتند. علاوه بر این تقویت روحی، آن‌ها اقدامات عملی هم انجام دادند. این اقدامات شامل پیدا کردن انتهای هواپیما برای خوابیدن، فرستادن گروه‌های کوچک برای تهیه غذا و حتی خوردن گوشت منجمد هم‌قطارانشان برای زنده ماندن بود. این منظور کتاب گزینه ب از امید واقع‌بینانه در عمل است و البته که امیدواریم هرگز به چنین حد افراطی‌ای نرسد، اما می‌تواند به شما کمک کند تا تروما را به پیروزی تبدیل کنید.

درس ۳: برای دوستان عزادار مانند یک «دکمه وحشت» عمل کنید و با پیشنهاد کمک‌های خاص به آن‌ها اطمینان دهید که می‌توانند به شما تکیه کنند

خوشبختانه، در اغلب اوقات نوبت ما برای عزاداری نیست. اما ممکن است نوبت ما برای کمک کردن باشد. اگر انزوا برای دوستان درگیر با بحران خوب نیست، پس اولین قدمی که می‌توانید برای بهتر شدن حال آن‌ها بردارید، این است که به آن‌ها بگویید کنارشان هستید. با این حال، صرفاً گفتن «اگر به چیزی نیاز داشتی به من خبر بده» بهترین راه نیست.

در یک مطالعه‌ی ۱۹۷۱ در مورد استرس شهری ناشی از صدا و عوامل استرس‌زای اجتماعی، محققان به افراد حاضر در محیطی پر سر و صدا و آزاردهنده، وظایفی برای انجام دادن دادند. آن‌ها متوجه شدند که اگر به افراد یک دکمه‌ی وحشت برای خاموش کردن صداها بدهند، حتی اگر از آن استفاده نکنند، سطح استرس و تعداد اشتباهات آن‌ها کاهش می‌یابد.

کمک به دوست عزادار این نیست که یک آتش‌نشان برای مواقع اضطراری باشید، بلکه باید این حس را به او بدهید که در صورت نیاز به کمک، می‌تواند به راحتی آن را از شما دریافت کند.

آدام گرانت پس از خودکشی یکی از دانشجویانش، همیشه شماره‌‌ی تلفن خود را روی تخته سیاه می‌نویسد تا به دانشجویان اطلاع دهد که در صورت سنگینی حجم کار، در دسترس است.

هر چه دکمه‌ی وحشتی که پیشنهاد می‌کنید خاص‌تر باشد، بهتر است. بگویید «بهت برای خرید مواد غذایی کمک می‌کنم» یا «می‌توانیم با هم به دنبال موقعیت‌های شغلی بگردیم» و نشان دهید که تلاش شما برای کمک واقعی است و واقعاً به آن‌ها اهمیت می‌دهید.

با اینکه بررسی اجمالی این سه درس از کتاب گزینه ب هم نکات بسیار زیادی به همراه داشت اما در ادامه می‌خواهیم این موارد را بیشتر بررسی کنیم. همچنان با ما همراه باشید.

مفهوم سه P زیر ذره بین

هنگام برخورد با غم، مهم است از این سه ویژگی بیهوده اجتناب شود. روانشناس مارتین سلیگمن این سه ویژگی را به عنوان ویژگی‌هایی شناسایی کرده که افراد را از غلبه بر رویدادهای دراماتیک مانند غم باز می‌دارد.

1. شخصی سازی (Personalization)

شخصی سازی، باور به این است که ما مقصریم. مدام فکر می‌کنیم می‌توانستیم کار دیگری انجام دهیم تا نتیجه چیز دیگری شود. اما بدیهی است که تقصیری نداریم. ما به همان روشی عمل کردیم که همیشه عمل می‌کردیم و نمی‌توانستیم طور دیگری رفتار کنیم. افرادی که خود را برای اتفاقات بدی که رخ می‌دهد سرزنش می‌کنند، نسبت به کسانی که معتقدند تقصیری نداشته‌اند، شرایط به مراتب سخت‌تری را برای گذر از بحران‌ها سپری می‌کنند.

“همه چیزهایی که برای ما اتفاق می‌افتند، به خاطر ما اتفاق نمی‌افتند.”

 شرلی سندبرگ

2. همه‌گیری (Pervasiveness)

همه گیری، به این فرض اشاره دارد که یک تراژدی بر تمام جنبه‌های زندگی شما تأثیر می‌گذارد. همه گیری، در واقع باور ماست که این رویداد بر همه حوزه‌های زندگی ما تأثیر گذاشته؛ مثلاً، سگ شما مرده و حالا فکر می‌کنید مسیر شغلی شما به جایی نمی‌رسد، بچه‌هایتان شما را دوست ندارند و تیم ورزشی مورد علاقه‌تان احتمالا می‌بازد. در حالیکه این فقط یک تمایل روانی است و پایه و اساس واقعی ندارد. بنابراین سعی کنید از این نوع تفکر اجتناب کنید، چون یک ستون باعث فروپاشی کل قلعه نمی‌شود.

3. ماندگاری (Permanence)

ماندگاری، فرض بر این است که یک وضعیت بد هرگز بهتر نخواهد شد. اعتقاد به اینکه پس لرزه‌های حوادث برای همیشه ادامه خواهند داشت. مانند این است که فکر کنیم وقتی رابطه‌مان با کسی به هم خورد، هرگز دوباره خوشحال نخواهیم شد، حال آنکه به احتمال زیاد دیگر حتی اسم آن فرد را هم به خاطر نمی‌آوریم. و بقایای یادگاری‌های آن دوران زیر انبوهی از وسایل بلا استفاده در کمد ما دفن شده‌اند. زمان همه زخم‌ها را التیام می‌بخشد و احساسات قوی قدرت خود را از دست می‌دهند. ماندگاری ممکن است دشمنی سرسخت باشد که برای مبارزه با آن نیاز به سفر در زمان داشته باشیم، اما به خاطر سپردن و تمرکز روی حفظ یک ذهنیت سالم، ضروری است.

نویسنده کتاب گزینه ب بعد از معرفی سه P می‌گوید: یکی از مهم‌ترین چیزهایی که یاد گرفتم، این است که چقدر عمیق می‌توان بعد از مرگ کسی به او عشق ورزید. شاید نتوانید او را در آغوش بگیرید یا با او صحبت کنید، و حتی ممکن است با شخص دیگری وارد رابطه شوید یا او را دوست داشته باشید، اما همچنان می‌توانید به همان اندازه به او عشق بورزید. نمایشنامه‌نویس رابرت وودروف اندرسون این موضوع را به زیبایی بیان کرده است:

«مرگ به یک زندگی پایان می‌دهد، اما به یک رابطه پایان نمی‌دهد.»

برای گذر از این روزهای سخت احتمالاً به انگیزه نیاز دارید. در پایان یک روز طولانی، به دنبال چیزی می‌گردید که مشتاقانه منتظرش باشید. تکنیکی در کتاب گزینه ب معرفی می‌شود که ضمن ایجاد مزایای روانشناختی و درمانی، به شما بهانه‌هایی برای مشتاق بودن ارائه می‌دهد. کافیست در پایان روز، دفترچه خاطرات خود را بیرون بیاورید و چهار مورد زیر را بنویسید:

۱. فهرست کردن ۳ موفقیت کوچک: این موفقیت‌ها می‌توانند هر چیزی باشند، از “امروز تمام ایمیل‌هایم را چک کردم” تا “چند تا ظرف شستم.” این کار شما را به سمت دستاوردهای روزتان سوق می‌دهد و بیشتر این باور را تقویت می‌کند که زندگی تمام نشده است و همچنان می‌توانید پیشرفت کنید.

۲. کمی درباره روز خود بنویسید: هر آنچه که در طول روز به ذهنتان خطور می‌کند. چه احساسی داشتید، کی آن احساس را داشتید، چه کاری انجام دادید. نوشتن از روز، جنبه درمانی دارد.

۳. چیزهایی را که برایشان سپاسگزار هستید بنویسید: یک چیز کوچک و یک چیز بزرگ. من از سلامتی خود و از اینکه ماشینی برای رانندگی دارم سپاسگزارم. قدردانی همیشه دیدگاهی سالم به همراه می‌آورد، باعث می‌شود برای آنچه دارید شکرگزار باشید و به شما یادآوری می‌کند که اوضاع می‌توانست بسیار بدتر باشد.

۴. سه لحظه شادی را که تجربه کردید بنویسید: آیا با همکارانتان خندیدید؟ آیا فرزندانتان سؤالی خنده‌دار از شما پرسیدند؟ آیا در یک روز زیبا به بیرون رفتید؟ این لحظات را یادداشت کنید تا به خودتان یادآوری کنید که همچنان می‌توانید از وقایع زندگی لذت ببرید.

رشد پس از آسیب

گرانت و همکارانش در دانشگاه پنسیلوانیا ادعا می‌کنند که پنج شکل از رشد پس از آسیب وجود دارد:

• یافتن قدرت شخصی
• کسب قدردانی (شادی بعد از آسیب متفاوت به نظر می‌رسد – یک روز بدون آسیب، روز خوبی است)
• شکل‌گیری روابط عمیق‌تر (با تمرکز بر دوستی‌های با ارزش)
• کشف معنای بیشتر در زندگی و دیدن امکانات جدید

“من از آنچه فکر می‌کردم آسیب پذیرتر هستم، اما بسیار هم قوی‌تر از آنچه تصور می‌کردم هستم.”

― شرلی سندبرگ

ممکن است به نظر برسد «رشد پس از آسیب» چیزی است که لازم دارید اما کتاب گزینه ب می‌گوید که اینطور نیست. این فقط لگد زدن به گزینه جایگزین است.

“تراژدی در را می‌شکند و شما را اسیر می‌کند. فرار از آن به تلاش و انرژی نیاز دارد. جستجوی شادی پس از مواجهه با سختی، پس گرفتن چیزی است که از شما دزدیده شده است.”

_ شرلی سندبرگ

کودکان چگونه انعطاف‌پذیری می‌سازند

ایجاد انعطاف‌پذیری به فرصت‌هایی که کودکان در اختیار دارند و روابطی که با والدین، مراقبان، معلمان و دوستان شکل می‌دهند بستگی دارد. می‌توانیم کار را با کمک به کودکان در شکل‌گیری چهار باور اصلی شروع کنیم:

• آنها تا حدی بر زندگی خود کنترل دارند.
• می‌توانند از شکست درس بگیرند.
• آنها به عنوان انسان، مهم هستند.
• برای تکیه کردن و به اشتراک گذاشتن، نقاط قوت واقعی دارند.

بزرگ‌ترین هدیه‌ی سندبرگ در مورد چگونگی کمک به کودکان‌تان، از قوانینی است که او و فرزندانش ایجاد کرده‌اند. آنها جدولی نوشته‌اند که به آنها اجازه می‌دهد تا غم، عصبانیت و فقدانی را که زندگی آنها را فرا گرفته است احساس کنند. اینکار کودکان را به خوددلسوزی و بخشش و اجازه بروز شادی در مواقعی که سر و کله‌اش پیدا می‌شود، تشویق می‌کند.

چرا کتاب گزینه ب را بخوانیم؟

زندگی پر از چالش و سختی است. از دست دادن عزیزان، بیماری، مشکلات شغلی، و … فقط نمونه‌هایی از این چالش‌ها هستند. در چنین شرایطی، چه باید کرد؟ چگونه می‌توان با این سختی‌ها روبرو شد و دوباره شادی را در زندگی یافت؟

کتاب گزینه ب به شما در پاسخ به این سوالات کمک می‌کند. این کتاب، که حاصل تجربیات شخصی شریل سندبرگ، مدیر ارشد عملیات فیس‌بوک، و تحقیقات علمی آدام گرانت، روانشناس، است، به شما راهکارهایی برای مواجهه با سختی‌ها و یافتن شادی ارائه می‌دهد.

کتاب گزینه ب به شما کمک می‌کند تا:

• با غم و اندوه خود کنار بیایید.
• قدرت انعطاف‌پذیری خود را در برابر مشکلات افزایش دهید.
• حس خودباوری و اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
• روابط قوی و سالمی با دیگران ایجاد کنید.
• شادی و رضایت را در زندگی خود بیابید.

این کتاب برای چه کسانی مفید است؟

کتاب گزینه ب برای همه افراد، صرف نظر از سن، جنسیت، یا موقعیت اجتماعی، مفید و قابل استفاده است. اگر به دنبال کتابی هستید که به شما در مواجهه با سختی‌ها و یافتن شادی در زندگی کمک کند، کتاب گزینه ب را به شما پیشنهاد می‌کنیم. کتاب گزینه ب نکات بسیاری دارد که سعی کردیم در این خلاصه از راه مدیران به موارد کلیدی آن بپردازیم. با این حال توصیه می‌کنیم نسخه کامل این کتاب را مطالعه کنید و نظر خود را درباره درس‌هایی که از آن گرفته‌اید در بخش نظرات برای ما بنویسید.